Ίμια, 31 Ιανουαρίου 1996 : Ημέρα μνήμης και οδύνης για τις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις

Ο πόλεμος της ελληνικής και της τουρκικής σημαίας, που ανεβαίνει εναλλάξ στο νησί, δυστυχώς δεν μένει αναίμακτος. Τρεις Έλληνες αξιωματικοί, του Πολεμικού Ναυτικού χάνουν την ζωή τους όταν το ελικόπτερο όπου επέβαιναν κατέπεσε στην θάλασσα.

Τι πραγματικά έγινε εκείνο το βράδυ στα Ίμια; Τα σενάρια ποικίλουν και τα ερωτηματικά είναι ακόμα πολλά. Η επίσημη ανακοίνωση κάνει λόγο για ατύχημα, που αποδόθηκε σε τεχνικά αίτια και στην κόπωση του πληρώματος!  Πόσοι το πίστεψαν; Λίγοι.

Τα 'Ιμια όπως γίνονται αιτία διπλωματικών επεισοδίων μεταξύ Ελλάδας-Τουρκίας και αργότερα. Το 2005, κατά τη διάρκεια επίσημης επίσκεψης στην Τουρκία του τότε Υπουργού Εξωτερικών της Ελλάδας Πέτρου Μολυβιάτη, τουρκικές ακταιωροί πλησίασαν αρκετά στα νησιά αρνούμενες να αποχωρήσουν, ακόμα και όταν ελληνικά σκάφη κατέφτασαν στην περιοχή.

Στις (30/1/2015) για πρώτη φορά υπουργός Άμυνας της Ελλάδας, πετάει πάνω από τον υγρό τάφο των ηρώων μας, ρίχνοντας στη θάλασσα ένα στεφάνι, ενώ την ίδια ώρα παραβίαζαν για άλλη μία φορά τον εναέριο χώρο τουρκικά αεροσκάφη.

Τι αναφέρει η Συνθήκη

Τα Ίμια αποτελούν μία συστάδα νησίδων της Δωδεκανήσου. Αυτά εκχωρήθηκαν στην Ελλάδα μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου σύμφωνα με το άρθρο 14 της Συνθήκης Ειρήνης των Παρισίων (10-12-1947) όπου η Ιταλία εκχώρησε στην Ελλάδα εν πλήρει κυριαρχία τις νήσους της Δωδεκανήσου απαριθμούμενες: Αστυπάλαια, Ρόδο, Χάλκη, Κάρπαθο, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Κάλυμνο, Λέρο, Πάτμο, Λειψούς, Σύμη, Κω και Καστελόριζο ως και τις παρακείμενες νησίδες.

Σε προγενέστερη μάλιστα διμερή συνθήκη, του 1932, ανάμεσα στην Ιταλία και την Τουρκία τα Ίμια συμπεριλαμβάνονταν σε χάρτη με τα ιταλικά εδάφη.

Αργότερα, καθώς όλες οι ιταλικές κτήσεις επί της Δωδεκανήσου πέρασαν στην ελληνική κυριότητα, ομοίως και τα Ίμια ενσωματώθηκαν στο ελληνικό κράτος.

Το Τουρκικό κράτος είχε αποδεχτεί το καθεστώς επικυριαρχίας της Ελλάδας στα νησιά αυτά. Σύμφωνα με το άρθρο 189 του Κ.Δ.Ν.Δ. εντός των ελληνικών χωρικών υδάτων δικαίωμα για παροχή επιθαλάσσιας αρωγής δίδεται μόνο στα υπό ελληνική σημαία ρυμουλκά ή ναυαγοσωστικά.

Το χρονικό

25 Δεκεμβρίου 1995: Το τουρκικό φορτηγό πλοίο "Φιγκέν Ακάτ" προσαράζει σε αβαθή ύδατα κοντά στην Ανατολική Ίμια και εκπέμπει σήμα κινδύνου. Ο πλοίαρχός του αρνείται βοήθεια από το Λιμενικό, υποστηρίζοντας ότι βρισκόταν σε τουρκική περιοχή και ότι οι μόνες αρμόδιες είναι οι αρχές της χώρας του.

26 Δεκεμβρίου 1995: Το Λιμεναρχείο Καλύμνου ενημερώνει το Υπουργείο Εξωτερικών και αυτό με τη σειρά του το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ότι αν δεν παρέμβει ρυμουλκό, το τουρκικό πλοίο θα κινδυνεύσει.

27 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών ενημερώνει την ελληνική πρεσβεία ότι, ανεξαρτήτως του ποιος θα έκανε τη διάσωση του πλοίου, υπήρχε θέμα γενικότερα με τις βραχονησίδες.

28 Δεκεμβρίου 1995: Δύο ελληνικά ρυμουλκά αποκολλούν το τουρκικό φορτηγό και το οδηγούν στο λιμάνι Κιουλούκ της Τουρκίας. Το πρωί της ίδιας μέρας ένα τουρκικό μαχητικό αεροσκάφος συντρίβεται στα ελληνικά χωρικά ύδατα, στην περιοχή της Λέσβου, ύστερα από εμπλοκή με ελληνικά μαχητικά. Με ελληνική βοήθεια, ο Τούρκος πιλότος διασώζεται.

29 Δεκεμβρίου 1995: Το Τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών εκμεταλλεύεται την κατάσταση και επιδίδει ρηματική διακοίνωση στο αντίστοιχο ελληνικό, στην οποία αναφέρεται ότι οι βραχονησίδες Ίμια είναι καταχωρισμένες στο κτηματολόγιο Μουγκλά του νομού Μπουντρούμ (Αλικαρνασσού) και ανήκουν στην Τουρκία.

9 Ιανουαρίου 1996: Το ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών απαντά με καθυστέρηση, απορρίπτοντας τη διακοίνωση.

15 Ιανουαρίου 1996: Παραιτείται ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου, που νοσηλεύεται στο "Ωνάσειο".

16 Ιανουαρίου 1996: Το Υπουργείο Εξωτερικών αντιλαμβανόμενο το παιγνίδι των Τούρκων και ζητά αυξημένα μέτρα επαγρύπνησης στην περιοχή των Ιμίων από το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.

19 Ιανουαρίου 1996: Η κοινοβουλευτική ομάδα του ΠΑΣΟΚ εκλέγει νέο πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Σημίτη.

25 Ιανουαρίου 1996. Ο τότε δήμαρχος της Καλύμνου Δημήτρης Διακομιχάλης, φοβούμενος πως η Τουρκία εγείρει εδαφικές αξιώσεις στα Ίμια, ύψωσε την ελληνική σημαία σε ένα από αυτά τα δύο νησιά 

Μαζί του πήγαν ο αστυνομικός διευθυντής Καλύμνου Γ. Ριόλας, έναν ιερέας και δύο κάτοικοι του νησιού.
Το συμβάν πήρε διαστάσεις στην Τουρκία, όταν τα κανάλια έδειξαν εικόνες με την ελληνική σημαία υψωμένη στα Ίμια.

Τότε άρχισε και το θρίλερ.

Δύο δημοσιογράφοι του γραφείου της εφημερίδας Χουριέτ στη Σμύρνη πήγαν με ελικόπτερο στη Μεγάλη Ίμια, υπέστειλαν την ελληνική σημαία και ύψωσαν την τουρκική σημαία.

Η όλη επιχείρηση των δημοσιογράφων βιντεοσκοπήθηκε και προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι που ανήκει στη Χουριέτ.

Αυτή η κίνηση δεν έμεινε αναπάντητη από την Ελλάδα.

Ελληνικά και τουρκικά πολεμικά σκάφη κινήθηκαν στην περιοχή. Η κρίση κλιμακώθηκε τις επόμενες μέρες.

Στις 28 Ιανουαρίου 1996 το περιπολικό "Αντωνίου" του Πολεμικού Ναυτικού κατέβασε την τουρκική σημαία και ύψωσε την ελληνική.
Το ίδιο βράδυ, Έλληνες βατραχάνθρωποι αποβιβάστηκαν στη Μεγάλη Ίμια χωρίς να τους αντιληφθούν τα παραπλέοντα εκεί τουρκικά πολεμικά.

Στις 29 Ιανουαρίου, ο νέος πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης, στις προγραμματικές του δηλώσεις στη Βουλή, στέλνει μήνυμα προς την Τουρκία, ότι σε οποιαδήποτε πρόκληση η Ελλάδα θα αντιδράσει άμεσα και δυναμικά.

Στις 30 Ιανουαρίου, η πρωθυπουργός της Τουρκίας Τανσού Τσιλέρ δηλώνει κατηγορηματικά μέσα στην Τουρκική βουλή ότι την επόμενη μέρα η Ελληνική σημαία θα έχει κατέβει από τα Ίμια.

Στις 31 Ιανουαρίου και ώρα 01:40 Τουρκικές ειδικές δυνάμεις αποβιβάζονται στη Μικρή Ίμια.

Στις 05:30 της ίδιας μέρας ελικόπτερο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού, που απονηώθηκε από τη φρεγάτα Ναυαρίνο για να διαπιστώσει την πληροφορία παρουσίας Τούρκων στη μικρή βραχονησίδα κατέπεσε κατά την επιστροφή του στη φρεγάτα και τα τρία μέλη του πληρώματος, ο υποπλοίαρχος Χριστόδουλος Καραθανάσης, ο υποπλοίαρχος Παναγιώτης Βλαχάκος και ο αρχικελευστής Έκτορας Γιαλοψός ( που ύστερα πήρε τον τίτλο του Σημαιοφόρου ) σκοτώθηκαν.

Σχετικά με τις αιτίες πτώσης του ελικοπτέρου έχουν διατυπωθεί διάφορες απόψεις.

Η επίσημη θέση του Πολεμικού Ναυτικού είναι ότι το ελικόπτερο κατέπεσε λόγω κακοκαιρίας και απώλειας προσανατολισμού του πιλότου (Vertigo).
Την θέση αυτή υποστήριξε πρόσφατα ο πρώην αρχηγός ΓΕΝ ναύαρχος Αντώνης Αντωνιάδης, αναφέροντας μάλιστα πως η τουρκική φρεγάτα Γιαβούζ προσφέρθηκε να βοηθήσει, αλλά πήρε άμεσα από τους πιλότους του ελικοπτέρου αρνητική απάντηση.

Ωστόσο, υπάρχει διαδεδομένη στην Ελλάδα η άποψη ότι το ελικόπτερο καταρρίφθηκε είτε από το Τουρκικό Ναυτικό είτε από τους τούρκους καταδρομείς που υπήρχαν πάνω στο νησί, και ότι η αληθινή αιτία της πτώσης αποκρύφτηκε προκειμένου να λήξει η κρίση και να μην οδηγηθούν οι δύο χώρες σε γενικευμένη σύρραξη ή ακόμα και σε πόλεμο.

 

Συνέπειες

Η Κρίση των Ιμίων δεν είχε συνέπειες ως προς το καθεστώς των νησιών. Ωστόσο, έδωσε αφορμή στην Τουρκία να θέσει ζήτημα «Γκρίζων Ζωνών» στο Αιγαίο, αμφισβητώντας την κυριαρχία της Ελλάδας σε αρκετά νησιά και να θέσει ένα ακόμη θέμα στην ατζέντα των ελληνοτουρκικών διαφορών. Παρόλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν αποδέχτηκε ποτέ την ύπαρξη τέτοιου θέματος, επικαλούμενη τις διεθνείς συνθήκες.

Τα γεγονότα στα Ίμια κλόνισαν την αξιοπιστία της ελληνικής κυβέρνησης, ειδικά όταν ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης ευχαρίστησε από το βήμα της Βουλής τους Αμερικανούς για τον καταλυτικό τους ρόλο στην αποκλιμάκωση της έντασης.

Οι θεωρίες συνωμοσίας

Απόρρητα έγγραφα του State Department προκάλεσαν θύελλα αντιδράσεων.

Σύμφωνα με τα αμερικανικά έγγραφα, ο κ. Πάγκαλος δεν μπόρεσε να αντισταθεί στις πιέσεις του Αμερικανού ομολόγου του Γουόρεν Κρίστοφερ και, όπως αποκαλύπτεται σε απόρρητο σημείωμα, του απάντησε ότι στόχευαν στην απόσυρση της ελληνικής σημαίας και διαβεβαίωναν πως δεν θα αντικατασταθεί, καθώς "στην στην περιοχή θα πνέουν δυνατοί άνεμοι".

H θεωρία αυτή, δικαιώνει τον ναύαρχο Χρήστο Λυμπέρη, ο οποίος είχε υποστηρίξει πως τις πρωινές ώρες της 31ης Ιανουαρίου άκουσε την ίδια ακριβώς φράση από τον κ. Πάγκαλο, στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη.

Σημειώνεται ότι στα αμερικανικά έγγραφα γίνεται φανερό πως οι Αμερικανοί ικανοποιούνται από την αναγγελία της αποστρατείας του κ. Λυμπέρη, τον οποίο θεωρούν "αντιαμερικανό" και "επικίνδυνο".

Στα αμερικανικά έγγραφα διαφαίνεται επίσης η αγωνία των αξιωματούχων του State Department, για την τύχη του Κώστα Σημίτη.

 

Μαρτυρίες

Η μαρτυρία του ΟΥΚ Θεόδωρου Μούση, συγκλονίζει ακόμα και σήμερα.

«Στις επτά και μισή, πήραμε διαταγή να μαζέψουμε ια πράγματα και να πάρουμε το σύμβολο μαζί μας», περιγράφει ο Θεόδωρος Μούσης, ο οποίος ήταν ο επικεφαλής των βατραχανθρώπων.

«Πήγαμε εκεί ξέροντας ότι θα πεθαίναμε στην περίπτωση εμπλοκής. Αυτές ήταν οι διαταγές. Στόχος μας; Να εξοντώσουμε όσους περισσότερους μπορούσαμε κερδίζοντας χρόνο. Γι' αυτό και ο εξοπλισμός μας ήταν υπερσύγχρονος», προσθέτει ο επικεφαλής των Ελλήνων βατραχανθρώπων.

Η ΟΥΚ είχε εντολή να εγκατασταθεί εκεί ώστε να ελέγχει τις κινήσεις των Τούρκων βατραχανθρώπων, που αποβιβάστηκαν στη βρα¬χονησίδα, ενώ παρακολουθούσε τη τουρκική φρεγάτα τύπου «Μέκο», η οποία προσέγγιζε τη δυτική 'Ιμια.

«Να μην κατεβάσουμε τη σημαία, είπαν κάποια από τα παιδιά. Όλοι κλαίγαμε. Ο ένας κράταγε τον άλλον. Με βαριά καρδιά, λίγο πριν αποχωρήσουμε έδωσα παράγγελμα: "

Προσοχή". Είπαμε τον εθνικό ύμνο και στις 8.30 πήραμε τη σημαία και φύγαμε».

 

Ο Βαγγέλης Κονσολάκης, υποπλοίαρχος εν αποστρατεία του Πολεμικού Ναυτικού, μιλάει αποκλειστικά στο "pentapostagma.gr" και κάνει λόγο για «καθαρή προδοσία» και «ανεπάρκεια» της τότε πολιτικής ηγεσίας.

"Ήταν μόλις 9 χρόνια μετά από το Σισμίκ, όταν ξέσπασε η κρίση των Ιμίων. Γενάρης του 1996, θυμάμαι χαρακτηριστικά ήταν Παρασκευή και κράτησε μόλις 2 μέρες.

Ετοιμαζόμασταν να φύγουμε, όταν ξαφνικά φωνάξανε από τα μεγάφωνα ότι το πλοίο ετοιμάζεται για αναχώρηση. Το πρώτο πράγμα που μας έκανε μεγάλη εντύπωση ήταν ότι με το που βγήκαμε στα ανοικτά, είδαμε ένα σκάφος στη Ψυττάλεια να έχει πάνω κάτι κάμερες και το Δήμο Βερύκιο να μεταδίδει ζωντανά μέσω τηλεοράσεως ότι «τώρα βγαίνει το τάδε καράβι, τώρα βγαίνει το άλλο» κ.ο.κ.

Γεγονός απίστευτο να λέει κάποιος στον κόσμο και στους Τούρκους ποια καράβια βγαίνουν έξω.

Εννοείται ότι δεν πρέπει να ξέρει κανένας ποιο καράβι βγαίνει και που πάει, πολύ περισσότερο να γίνεται κάτι τέτοιο σε ζωντανή μετάδοση! Απλά κάποιοι, προφανώς, θέλανε να κάνουν τον πόλεμο σόου.

Το δεύτερο που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι δεν μας είχαν δώσει εντολές, δεν ήμασταν ελεύθεροι, υπήρχε μια ομάδα διοίκησης και πηγαίναμε να λάβουμε κάποια συγκεκριμένη θέση.

Ανεβήκαμε, λοιπόν, βόρεια προς την Κέρο. Ήμασταν μια δύναμη από 6 καράβια, φρεγάτες και αντιτορπιλικά και όταν άρχισε να νυχτώνει, είδαμε μια αντίστοιχη τουρκική δύναμη μες τα χωρικά μας ύδατα, την οποία την αξιολογήσαμε από το κέντρο πληροφοριών μάχης ως 4 τουρκικά μεταγωγικά με 2 συνοδευτικά αντιτορπιλικά.

Αμέσως, δίνουμε σήμα στο Αρχηγείο, «πείτε μας τι να κάνουμε», αυτό περίπου 9.30 το βράδυ. Μας είπανε να περιμένουμε. Ο Διοικητής μας, βέβαια, είχε δώσει εντολή να τους έχουμε στοχοποιημένους τους Τούρκους και όντως τους είχαμε έτοιμους με πυραύλους να τους πλήξουμε. Ήταν μια δουλειά που θα κράταγε 10 λεπτά, θα τους είχαμε βουλιάξει και τους 6 και δεν θα είχε καταλάβει κανείς τίποτα. Και επαναλαμβάνω, οι Τούρκοι ήταν μες τα δικά μας χωρικά ύδατα, οπότε εννοείται ότι είχαμε κάθε δικαίωμα να πράξουμε κάτι τέτοιο".

ΙΜΙΑ 1996 ΤΙ ΣΥΝΕΒΗ... ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΟΥΚά ΟΜΑΔΑΣ ΙΜΙΩΝ!

 

Στο θέμα των Ιμίων αναφέρθηκε και η εφημερίδα Guardian, κάνοντας επισημάνσεις του υπουργού Εθνικής 'Αμυνας Πάνου Καμμένου  αλλά και στο στεφάνι που έριξε στη θάλασσα των Ιμίων.