Νέα φάρμακα «υπόσχονται» το τέλος της παχυσαρκίας

Μια νέα κατηγορία φαρμάκων, η glp-1, έχει ιδιαιτέρως υποσχόμενα αποτελέσματα στην αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.

Η σεμαγλουτίδη που αναπτύχθηκε από τη δανική φαρμακευτική εταιρεία Novo Nordisk, οδήγησε σε απώλεια βάρους περίπου 15%, σε κλινικές δοκιμές του φαρμάκου. Το σκεύασμα πωλείται ήδη με την εμπορική ονομασία Wegovy στην Αμερική, τη Δανία και τη Νορβηγία και σύντομα θα διατεθεί και σε άλλες χώρες, σύμφωνα με τον Economist. 

Το Ozempic, μία έκδοση με μικρότερη δόση, αποτελεί φάρμακο για τον διαβήτη, αλλά χρησιμοποιείται «ανεπισήμως» για την απώλεια βάρους. Ένα ανταγωνιστικό φάρμακο glp-1, που παρασκευάζεται από την αμερικανική εταιρεία Eli Lilly και θα κυκλοφορήσει μέσα στο έτος, είναι ακόμη πιο αποτελεσματικό. Αναλυτές πιστεύουν ότι η αγορά των φαρμάκων glp-1 θα μπορούσε να φθάσει τα 150 δισ. δολάρια μέχρι το 2031, πλησιάζοντας τη σημερινή αγορά των φαρμάκων για τον καρκίνο. Ορισμένοι πιστεύουν ότι τα φάρμακα αυτά θα μπορούσαν να γίνουν τόσο κοινά όσο οι βήτα αναστολείς ή οι στατίνες.

Το 2020 είχε εκτιμηθεί τα δύο πέμπτα του παγκόσμιου πληθυσμού ήταν είτε υπέρβαρα, είτε παχύσαρκα. Μέχρι το 2035 το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να αυξηθεί σε περισσότερο από το 50%, αγγίζοντας τα 4 δισεκατομμύρια υπέρβαρους ή παχύσαρκους ανθρώπους, σύμφωνα με την μη κυβερνητική οργάνωση World Obesity Federation. Οι πληθυσμοί που παρατηρείται η ταχύτερη αύξηση δεν ζουν στην πλούσια Δύση αλλά σε χώρες όπως η Αίγυπτος, το Μεξικό και η Σαουδική Αραβία. 

Η παχυσαρκία προκαλεί πλήθος προβλημάτων υγείας, όπως διαβήτη, καρδιακές παθήσεις και υψηλή αρτηριακή πίεση και συνδέεται με εγκεφαλικά επεισόδια, ουρική αρθρίτιδα και διάφορες μορφές καρκίνου. Το επιπλέον σωματικό βάρος συνδέεται επίσης με μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου από Covid-19.

Τυχαία ανακάλυψη

Τα νέα φάρμακα κατά της παχυσαρκίας ανακαλύφθηκαν τυχαία, όταν παρατηρήθηκε πως θεραπείες που προορίζονταν για διαβητικούς προκαλούσαν απώλεια βάρους. Η σεμαγλουτίδη μιμείται την απελευθέρωση ορμονών που διεγείρουν το αίσθημα πληρότητας που έχει κανείς μετά το φαγητό, μειώνοντας την όρεξη. Επίσης, μετριάζουν την ισχυρή παρόρμηση για φαγητό.

Η ζήτηση είναι ήδη μεγάλη και παρατηρείται επενδυτικό ενδιαφέρον. Η χρηματιστηριακή αξία της Novo Nordisk έχει διπλασιαστεί μέσα σε δύο χρόνια, στα 326 δισ. δολάρια, καθιστώντας την τη δεύτερη πιο πολύτιμη εισηγμένη φαρμακοβιομηχανία στον κόσμο.

Αναλυτές εκτιμούν ότι οι μισοί από τους παχύσαρκους Αμερικανούς που αναζητούν βοήθεια θα λαμβάνουν φάρμακα glp-1 μέχρι το τέλος της δεκαετίας. Αλλά, όπως συμβαίνει με κάθε νέο φάρμακο που υπόσχεται πολλά για τόσους πολλούς, υπάρχουν και παράγοντες αβεβαιότητας αναφορικά με την ασφάλεια και την υψηλή τιμή. 

Τι συμβαίνει με τις παρενέργειες;

Όπως σημειώνει ο Economist, οι πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειές αυτών των φαρμάκων δεν είναι ακόμη γνωστές. Στις χαμηλότερες δόσεις που συνταγογραφούνται για τον διαβήτη, οι παρενέργειες, όπως ο έμετος και η διάρροια, ήταν ήπιες. Όμως μπορεί να καταγραφούν και άλλες, καθώς τα φάρμακα χρησιμοποιούνται ευρύτερα και σε υψηλότερες δόσεις.

Δοκιμές σε ζώα έχουν δείξει υψηλότερη συχνότητα εμφάνισης καρκίνου του θυρεοειδούς και η σεμαγλουτίδη σχετίζεται με μια σπάνια μορφή παγκρεατίτιδας. Λίγα είναι γνωστά για τις παρενέργειες της χορήγησης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή πριν από αυτή. 

Θα χρειαστούν πολλές και προσεκτικές μελέτες προτού δοθεί το «πράσινο φως», καθώς πολλοί ασθενείς ενδεχομένως να λαμβάνουν δόσεις glp-1 για μια ζωή: η διακοπή μιας υψηλής δόσης σεμαγλουτίδης συνδέεται με την επαναπρόσληψη μεγάλου μέρους του βάρους που έχει χαθεί. Ορισμένοι άνθρωποι φαίνεται να παίρνουν ακόμη και περισσότερο βάρος από αυτό που είχαν χάσει.

Μια άλλη ανησυχία είναι το κόστος. Στην Αμερική, το μηνιαίο κόστος για το Wegovy ανέρχεται σε περίπου 1.300 δολάρια, για το Ozempic σε περίπου 900 δολάρια. Ωστόσο εκφράζεται η αισιοδοξία πως, μακροπρόθεσμα, οι εταιρείες είναι πιθανό να συνάψουν συμφωνίες με κυβερνήσεις και παρόχους υγείας, ρίχνοντας το κόστος.

Η προοπτική των κερδών προσελκύει τον ανταγωνισμό. Η Amgen, η AstraZeneca και η Pfizer αναπτύσσουν ανταγωνιστικά φάρμακα. Και όταν οι πατέντες λήξουν, θα αναπτυχθούν γενόσημα φάρμακα σε χαμηλότερες τιμές.

Πηγή: Economist