Τέλος σε βενζινοκίνητα και σε πετρελαιοκίνητα αυτοκίνητα από το 2030

Χθες, Σάββατο, 13 Νοεμβρίου 2021, επιτεύχθηκε η συμφωνία κατά τη διάσκεψη του ΟΗΕ για το κλίμα (COP26) και την αντιμετώπιση της υπερθέρμανσης του πλανήτη, καθώς το τελικό κείμενο της πρότασης ορίστηκε από τις χώρες που φιλοξένησε η Βρετανία στη διάσκεψη COP26. Μάλιστα την ψήφιση του κλιματικού νόμου ανήγγειλε και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την ομιλία του στη διάσκεψη στη Γλασκώβη.

Το κείμενο που εγκρίθηκε από περίπου 200 χώρες που εκπροσωπούνταν στην διάσκεψη και οι οποίες, ανέλυσαν τις λεπτομέρειές του, προβλέπει την απαγόρευση της χρήσης καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και της πώλησης αυτοκινήτων με κινητήρες βενζίνης ή πετρελαίου από το 2030, κατάργηση της χρήσης μαζούτ για την παραγωγή ρεύματος στα νησιά, υποχρεωτική ασφάλιση των κτιρίων σε περιοχές υψηλού κλιματικού κινδύνου, διεύρυνση της Μελέτης Περιβαλοντικών Επιπτώσεων που συνοδεύει τις επενδύσεις προκειμένου να εξετάζονται και οι κλιματικές επιπτώσεις, είναι ορισμένα από τα μέτρα που προβλέπει ο νέος κλιματικός νόμος, ο οποίος θα παρουσιαστεί τις επόμενες ημέρες.

Όπως επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο σύμβουλος του πρωθυπουργού για θέματα ενέργειας, κλίματος, περιβάλλοντος και κυκλικής οικονομίας Γιώργος Κρεμλής: «Ο κλιματικός νόμος που θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση είναι εξαιρετικά φιλόδοξος. Βάζει τον πήχη ψηλά, καθώς δεν μεταφέρει απλά στην εθνική νομοθεσία τους ευρωπαϊκούς στόχους αλλά τούς συμπληρώνει, τούς επικαιροποιεί και πολλές φορές τους υπερβαίνει. Είναι ένα πολύ σύγχρονο νομοθέτημα που δείχνει ότι η Ελλάδα πρωτοπορεί στα θέματα της κλιματικής αλλαγής».

Ο νόμος θα θέσει ποσοτικούς στόχους για μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 55% το 2030 σε σχέση με το 1990, κατά 80% το 2040, με απώτερο στόχο την κλιματική ουδετερότητα το 2050, που προβλέπεται και από την Κοινοτική νομοθεσία. Οι στόχοι θα επανεξετάζονται κάθε πέντε χρόνια ανάλογα με την εξέλιξη των ρύπων και των Κοινοτικών κανονισμών.

Για την επίτευξη των στόχων θα καταρτιστεί Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, Περιφερειακά αλλά και Δημοτικά Σχέδια για τη μείωση των εκπομπών. Επίσης θα καταρτιστούν τομεακοί «προϋπολογισμοί άνθρακα» για επτά κλάδους / τομείς δραστηριοτήτων που είναι: Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και θερμότητας, Μεταφορές, Βιομηχανία, Κτίρια, Γεωργία και κτηνοτροφία, Απόβλητα, Χρήσεις γης, αλλαγές χρήσεων γης και δασοπονία.

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι βασικές ρυθμίσεις του νόμου ανά τομέα προβλέπουν τα εξής:

• Ηλεκτρική ενέργεια: αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ σε ποσοστό 70% στην τελική κατανάλωση ενέργειας έως το 2030, με μέτρα που περιλαμβάνουν διευκόλυνση της αδειοδότησης, ενίσχυση των δικτύων, προώθηση της αποθήκευσης ενέργειας κ.α.
• Μεταφορές: από το 2025 υποχρεωτικά όλα τα νέα ταξί στην Αττική και την Θεσσαλονίκη, καθώς και το ένα τρίτο των νέων ενοικιαζόμενων οχημάτων θα είναι οχήματα μηδενικών εκπομπών. Από το 2023 τουλάχιστον το ένα τέταρτο των νέων εταιρικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης θα είναι αμιγώς ηλεκτρικά οχήματα ή υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα.

Ως προς τα ΙΧ και ελαφρά επαγγελματικά, από το 2030 θα επιτρέπεται η πώληση μόνον οχημάτων μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

• Νησιά: έως το 2030 απαγορεύεται η χρήση μαζούτ για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στα μη διασυνδεδεμένα νησιά. Αυτό σημαίνει ότι τα νησιά θα πρέπει να στραφούν σε σύγχρονες λύσεις όπως αυτές που εφαρμόζονται στη Χάλκη, την Τήλο κ.α. με ανανεώσιμες πηγές, αποθήκευση ενέργειας, συστήματα διαχείρισης της ενέργειας κ.α.
• Κτίρια: από το 2023, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης όπου υπάρχει επαρκές διαθέσιμο δίκτυο φυσικού αερίου. Από το 2025, απαγορεύεται η εγκατάσταση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης και από το 2030, απαγορεύεται σε όλα τα κτίρια η χρήση καυστήρων πετρελαίου θέρμανσης. Αυτό σημαίνει ότι οι κεντρικές θερμάνσεις θα πρέπει να μετατραπούν είτε σε φυσικό αέριο είτε σε νέες φιλικότερες προς το περιβάλλον μορφές (π.χ. αντλίες θερμότητας). Επιπλέον, από το 2025 όλα τα νέα κτίρια που βρίσκονται σε ζώνες υψηλής τρωτότητας θα πρέπει να ασφαλίζονται υποχρεωτικά. Η ασφάλιση θα αποτελεί προϋπόθεση για την ηλεκτροδότηση του κτιρίου.
• Βιομηχανία: επεκτείνονται οι μελέτες περιβαλοντικών επιπτώσεων και οι Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων, προκειμένου να καλύπτονται οι επιπτώσεις των επενδύσεων στο κλίμα. Επιπλέον οι ρυπογόνες επιχειρήσεις υποχρεούνται να μειώσουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου κατά 30% έως το 2030 σε σχέση με το 2022. Όλες οι επιχειρήσεις με περισσότερους από 500 εργαζόμενους θα δημοσιεύουν κάθε χρόνο εκθέσεις με το ανθρακικό τους αποτύπωμα.

Τέλος, με τον νόμο συστήνεται Εθνικό Παρατηρητήριο για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή, το οποίο σε συνεργασία με την Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία και άλλους δημόσιους φορείς θα παρακολουθεί τα κλιματικά δεδομένα και θα παρέχει προγνώσεις.

Τα μέλη του ΟΗΕ συμφώνησαν για το κλίμα

Υπενθυμίζεται πως η Διάσκεψη, βάσει του αρχικού προγραμματισμού, θα έπρεπε να είχε ολοκληρωθεί χθες Παρασκευή, πράγμα που δεν συνέβη, κυρίως λόγω των σοβαρών ενστάσεων που εξέφραζε ομάδα χωρών, σχετικά με την διατύπωση του τελικού κειμένου που περιγράφει την σταδιακή εγκατάλειψη της χρήσης άνθρακα.

Παρά τις αλλαγές που έγιναν, η πρόταση διατήρησε την βασική της προϋπόθεση για τις χώρες, σχετικά με την κατάρτιση πιο αυστηρών δεσμεύσεων για το κλίμα, η εφαρμογή των οποίων θα ξεκινήσει άμεσα, από την επόμενη χρονιά ακόμη.

Το παρασκήνιο της Συμφωνίας

Σκληρές διαπραγματεύσεις, μέχρι και την τελευταία στιγμή πριν την συμφωνία, έλαβαν χώρα στην Γλασκόβη, με τους Βρετανούς οικοδεσπότες να πιέζουν για μια συμφωνία. Η «Συμφωνία της Γλασκόβης» που εν τέλει αποφασίστηκε είναι ιστορική για το μέλλον του πλανήτη, καθώς ήδη από τις αρχές του 2022 θα αρχίσει η λήψη μέτρων προς περιορισμό της αύξησης της θερμοκρασίας της Γης.

Μεταξύ των σχεδόν 200 χωρών υπήρξαν εκδηλώσεις απογοήτευσης, ειδικότερα αναφορικά με τις αλλαγές της τελευταίας στιγμής, χαρακτηριστικό τέτοιο παράδειγμα η Ελβετία, με την εκπρόσωπο της να αναφέρει: «ας είμαστε ξεκάθαροι: δεν χρειάζεται να μειώσουμε σταδιακά, αλλά να καταργήσουμε σταδιακά τις επιδοτήσεις άνθρακα και ορυκτών καυσίμων».

Παρόλη την αισιοδοξία που γεννάει η συμφωνία, οι αποφάσεις που ελήφθησαν κατά τις 2 εβδομάδες της COP26, φαίνεται να μην είναι αρκετές ώστε να περιοριστεί η άνοδος της θερμοκρασίας στον 1,5 βαθμό Κελσίου, σύμφωνα με τι πρώτες αντιδράσεις των επιστημόνων.

Κοινή δέσμευση από τα μέλη του ΟΗΕ είναι η επιστροφή τους στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων του χρόνου, στην Αίγυπτο αυτή τη φορά, με την φιλοδοξία να παρθούν ακόμη σκληρότερα μέτρα προς αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Την ίδια ώρα, τα φτωχότερα κράτη έμεινα απογοητευμένα από την συμφωνία, με βρετανικά δημοσιεύματα να αναφέρουν ότι τα συμφωνηθέντα δεν κατευνάζουν τις ανησυχίες τους αναφορικά με τις «απώλειες και τις ζημιές» που συνεπάγεται η κλιματική αλλαγή για τα ίδια. Με τους ειδικούς να σημειώνουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα τα οποία πλήττουν κυρίως τις πιο ευάλωτες χώρες, δεν πρόκειται να αντιμετωπιστούν με ανάλογες συμφωνίες.