Υπουργείο Παιδείας: «Χρηματοδότηση ΑΕΙ με ποιοτικά κριτήρια, για πρώτη φορά στην πράξη»

Την Υπουργική Απόφαση για τα κριτήρια χρηματοδότησης των Πανεπιστημίων από το 2022 και εξής συνυπέγραψαν η Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Νίκη Κεραμέως και ο Υφυπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων Άγγελος Συρίγος.

Για πρώτη φορά στην πράξη από το επόμενο οικονομικό έτος, η κατανομή της ετήσιας τακτικής χρηματοδότησης των ΑΕΙ πραγματοποιείται βάσει αντικειμενικών ΚΑΙ ποιοτικών κριτηρίων, ο καθορισμός των οποίων βασίστηκε σε εισήγηση της Εθνικής Αρχικής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Η εισήγηση της ΕΘΑΑΕ παρουσιάστηκε επανειλημμένως στη Σύνοδο των Πρυτάνεων και συζητήθηκε εκτενώς με τα ΑΕΙ, που συνέβαλαν ουσιωδώς με την αποστολή των προτάσεών τους. Για πρώτη φορά, έτσι, θα προσμετρηθεί στη χρηματοδότηση των ΑΕΙ η αξιολόγησή τους, σε ποιοτικούς δείκτες στους τομείς που τα ίδια επιλέγουν.

Ειδικότερα, η τακτική χρηματοδότηση κατανέμεται ως ακολούθως: 

• Το 80% της τακτικής χρηματοδότησης κατανέμεται βάσει αντικειμενικών κριτηρίων με στόχο την κάλυψη των πραγματικών αναγκών κάθε Ιδρύματος, λαμβάνοντας παράλληλα υπόψη τις ιδιαιτερότητες του. Συγκεκριμένα, εδώ και δύο χρόνια, προσμετρώνται:

1. Ο αριθμός Τμημάτων/Μονοτμηματικών Σχολών του ΑΕΙ προς το σύνολο των Τμημάτων/Μονοτμηματικών Σχολών όλων των ΑΕΙ της χώρας.
2. Ο συνολικός αριθμός ενεργών προπτυχιακών φοιτητών
3. Η διάρκεια των προγραμμάτων α’ κύκλου σπουδών
4. Οι απαιτήσεις εργαστηριακού εξοπλισμού των Τμημάτων
5. Η γεωγραφική διασπορά
6. Το μόνιμο Προσωπικό (Μέλη ΔΕΠ, ΕΔΙΠ, ΕΕΠ, ΕΤΕΠ και διοικητικό προσωπικό)
7. Το κόστος λειτουργικών δαπανών (φύλαξη, καθαριότητα, ηλεκτροδότηση, ύδρευση, θέρμανση κλπ)
8. Η κατανομή Τακτικού Προϋπολογισμού του προηγούμενου οικονομικού έτους, προκειμένου να αμβλυνθούν τυχόν μεγάλες διαφοροποιήσεις στη χρηματοδότηση του προηγούμενου έτους με τα τρία πρώτα έτη εφαρμογής της νέας διαδικασίας κατανομής.

• Το 20% της τακτικής χρηματοδότησης κατανέμεται από το νέο οικονομικό έτος με ποιοτικά κριτήρια και δείκτες ποιότητας και επιτευγμάτων των ΑΕΙ, που αφορούν σε πέντε επιμέρους ενότητες, εκ των οποίων κάθε ΑΕΙ αξιολογείται σε τρεις. Η κατανομή της χρηματοδότησης από το ΥΠΑΙΘ πραγματοποιείται κατόπιν εισήγησης της ΕΘΑΑΕ και αξιολόγησης των δεικτών ποιότητας και επιτευγμάτων κάθε Ιδρύματος σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης που καλείται να υποβάλει η Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας (ΜΟΔΙΠ) κάθε Ιδρύματος. Οι πέντε ενότητες, με τα επιμέρους κριτήριά τους, είναι οι εξής:

1. Ενότητα Α: Συνεχής βελτίωση των βασικών ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του ΑΕΙ

Η εν λόγω ενότητα αξιολογεί κυρίως κριτήρια που αφορούν σε ακαδημαϊκά ζητήματα του Ιδρύματος, όπως ο ρυθμός αποφοίτησης των εγγεγραμμένων φοιτητών, ο αριθμός των παρεχόμενων Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών, ο αριθμός των μεταπτυχιακών φοιτητών και των διδακτορικών διατριβών που εκπονούνται ανά μέλος ΔΕΠ, ο αριθμός επιστημονικών δημοσιεύσεων του συνόλου των μελών ΔΕΠ, η θέση του ΑΕΙ και των Τμημάτων στις διεθνείς αξιολογήσεις και άλλα στοιχεία που σχετίζονται με τα παρεχόμενα Προγράμματα Σπουδών και το ακαδημαϊκό προσωπικό του Ιδρύματος.

Η ενότητα αυτή είναι υποχρεωτική για όλα τα ΑΕΙ, τα οποία καλούνται να επιλέξουν δύο επιπλέον από τις κάτωθι τέσσερις:

2. Ενότητα Β: Αριστεία στην έρευνα και επιδόσεις του επιστημονικού προσωπικού

Η εν λόγω ενότητα αξιολογεί κυρίως κριτήρια που σχετίζονται με την ερευνητική δραστηριότητα του Ιδρύματος, τόσο από το τακτικό προσωπικό του, όσο και από το έκτακτο ερευνητικό προσωπικό που απασχολείται μέσω του ΕΛΚΕ του οικείου ΑΕΙ. Ενδεικτικά, αξιολογούνται στοιχεία σχετικά με τη συμμετοχή των ερευνητικών ομάδων του ΑΕΙ σε εθνικά και διεθνή ανταγωνιστικά ερευνητικά προγράμματα ή σε σημαντικές ερευνητικές πρωτοβουλίες (αριθμός έργων, χρηματοδότηση ανταγωνιστικών προγραμμάτων μέσω HORIZON, ΓΓΕΚ, έργα ERC), διεθνείς διακρίσεις του ερευνητικού προσωπικού του Ιδρύματος για τα επιτεύγματα της διεξαγόμενης στο Ίδρυμα έρευνας, καθώς και στοιχεία που αφορούν στη δημιουργία νέων θέσεων έκτακτου προσωπικού που ασκεί ερευνητικά καθήκοντα.

3. Ενότητα Γ: Διασύνδεση με την κοινωνία, την αγορά εργασίας, και αξιοποίηση της παραγόμενης γνώσης

Η εν λόγω ενότητα αξιολογεί κυρίως κριτήρια που αφορούν στη διασύνδεση των Πανεπιστημίων με την οικονομία, την κοινωνία και την αγορά εργασίας. Βασικά κριτήρια που αξιολογούνται είναι η διοργάνωση Προγραμμάτων Σπουδών α’ κύκλου με πρακτική άσκηση των φοιτητών, η παροχή υπηρεσιών προς τρίτα φυσικά ή νομικά πρόσωπα από Πανεπιστημιακά Εργαστήρια του Ιδρύματος, η οργάνωση προγραμμάτων δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης μέσω των Κέντρων Επιμόρφωσης και Δια Βίου Μάθησης του Ιδρύματος και η εφαρμογή δράσεων μεταφοράς τεχνολογίας και αξιοποίησης της παραγόμενης γνώσης, όπως η κατοχύρωση των ερευνητικών αποτελεσμάτων ως ευρεσιτεχνιών, η ίδρυση εταιριών τεχνοβλαστών.

4. Ενότητα Δ: Διεθνοποίηση

Η εν λόγω ενότητα αξιολογεί κυρίως κριτήρια που σχετίζονται με την εξωστρέφεια κάθε Ιδρύματος, όπως η προσέλκυση αλλοδαπών φοιτητών, η ανάπτυξη διεθνούς κινητικότητας των φοιτητών και του προσωπικού του Ιδρύματος μέσω διεθνών αλλά και διακρατικών ή διαπανεπιστημιακών προγραμμάτων ανταλλαγής (π.χ. Erasmus), η σύναψη συνεργασιών με Ιδρύματα της αλλοδαπής, η διοργάνωση από κοινού Προγραμμάτων Σπουδών κάθε κύκλου, η ίδρυση και οργάνωση ξενόγλωσσων Προγραμμάτων Σπουδών κάθε κύκλου και η προσέλκυση Επισκεπτών Καθηγητών από Ιδρύματα της αλλοδαπής.

5. Ενότητα Ε: Ποιότητα πανεπιστημιακού περιβάλλοντος

Η εν λόγω ενότητα αξιολογεί κυρίως κριτήρια του εσωτερικού περιβάλλοντος του Ιδρύματος, κυρίως σε θέματα οργάνωσης και υποστήριξης του προσωπικού και των φοιτητών. Ενδεικτικά, τα κριτήρια που αξιολογούνται είναι η ύπαρξη βασικών διοικητικών δομών εντός του Ιδρύματος, καθώς και η στελέχωσή τους με το αναγκαίο ανθρώπινο δυναμικό για την ορθή και εύρυθμη λειτουργία τους, όπως ΜΟΔΙΠ, δομή απασχόλησης και σταδιοδρομίας, γραφείο υποστήριξης διδασκαλίας, δομή ψυχολογικής υποστήριξης, δομή εξεύρεσης πόρων μέσω δωρεών από ιδιώτες και οργανισμούς κλπ. Επιπλέον αξιολογούνται κριτήρια σχετικά με τη βελτίωση προσβασιμότητας των χώρων και υποδομών του Ιδρύματος για άτομα με αναπηρία, και τη διενέργεια δράσεων ανάπτυξης του διδακτικού προσωπικού, όπως η επιμόρφωση και η επιβράβευση της αριστείας.

Μετά την υποβολή, από κάθε ΑΕΙ, των ως άνω στοιχείων, η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης αξιολογεί τα στοιχεία αυτά και προβαίνει σε υπολογισμό της χρηματοδότησης κάθε Ιδρύματος, σύμφωνα με τη μεθοδολογία υπολογισμού κάθε επιμέρους κριτηρίου που έχει οριστεί στην Υπουργική Απόφαση.

Η Υπουργός Νίκη Κεραμέως δήλωσε:

«Συντελείται μία πραγματική τομή στη χρηματοδότηση των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων μας, τόσο σε όρους διαφάνειας, δίκαιης κατανομής και αποτελεσματικότητας όσο και σε όρους κινητροδότησης και αριστείας. Ήδη από την αρχή της θητείας μας, υιοθετήσαμε αντικειμενικά κριτήρια για την ετήσια τακτική χρηματοδότηση των ΑΕΙ, λαμβάνοντας υπόψη τις πραγματικές ανάγκες τους και θεωρώντας αυτονόητο ότι οι πόροι που λαμβάνει το κάθε Πανεπιστήμιο δεν μπορεί να επαφίενται στη διακριτική ευχέρεια του εκάστοτε Υπουργού. Σήμερα, πάμε ένα βήμα πιο μπροστά. Χτίζοντας πάνω και σε προηγούμενες προσπάθειες Κυβερνήσεων, εφαρμόζεται στην πράξη για πρώτη φορά ένα σύστημα ποιοτικής αξιολόγησης κατά την κατανομή των τακτικών πόρων των Πανεπιστημίων μας, που συνυπολογίζει τις πραγματικές δυνατότητές τους, αλλά και τους δίνει την ευκαιρία να επιλέξουν τους τομείς στους οποίους επιθυμούν τα ίδια να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους ώστε να αναδειχθούν σε πρωτοπόρους της επιστημονικής κοινότητας.»